Bliev de Vokallänge em stddt. un em kölsche Wood glich, reech sich de Schrievwies vum kölsche Wood noh dä vum stddt. Wood. Dat bedügg em einzelne:
- bei enem einzelne Vokal em stddt. Wood weed ene einzelne Vokal em kölsche Wood geschrevve (von > vun; Fluch > Floch);
- bei Dubbelkonsonante hinger enem Vokal em stddt. Wood weede Dubbelkonsonante nohm Vokal vum kölsche Wood geschrevve (Sonne > Sonn);
- bei Diphthong (Dubbelvokal) em stddt. Wood steiht em kölsch Wood entweder och ene Diphthong oder bei Wähßel zo enem Einzelvokal Längekennzeichnung entweder durch Verdubbele vum Vokal (Feuer > Füür) oder durch Dehnungs-e hinger 'i' (Eile > Iel; leihen > liehne).
- bei Dehnungszeiche hinger Vokal(en) em stddt. Wood steiht em kölsche Wood e analog Dehnungszeiche, un zwor- Dehnungs-h em stddt. un em kölsche Wood (Huhn > Hohn, lehren > lihre),
- Vokalverdubbele em stddt. un em kölsch Wood (Haar > Hoor),
- 'ie' em stddt. Wood > Dubbelvokal em kölsche Wood (Brief > Breef).
- Es em stddt. Wood ene Vokal koot un der Vokal vum entsprechende kölsche Wood lang, zeige mer de Vokallängung em kölsche Wood durch Vokalverdubbele (machen > maache; Wirt > Weet) oder 'ie' (lernen > liere) aan, unavhängig dovon, wie de Kürze vum Vokal em stddt. Wood ggfls. zosätzlich gekennzeichnet ist; z.B. durch Konsonantehäufung hinger dem Vokal (Erbsen > Ääze). Obwohl 'ß' noh Vokal zom Eine immer stemmloss es, zom Andere de Länge vum Vokal dovür signaliseet, nemme mer explizite Längekennzeichnung och hee vür (lassen > looße) bzw. behalde sie bei (schießen > scheeße; reißen > rieße), usser, de Länge es och em stddt. Wood nit explizeet markeet (Fuß > Foß).
- Es em stddt. Wood ene Vokal (oder Diphthong) lang un der Vokal vum entsprechende kölsche Wood koot, zeige mer de Vokalkürzung op hee die Aate aan:
- weed ene Diphthong vum stddt. Wood em kölsche Wood z enem koote Vokal, kennzeichne mer de Kürze, endäm mer der einzelne Vokal schrieve (auf > op);
- weed ene lange Einzelvokal vum stddt. Wood em kölsche Wood zo enem koote Vokal, kennzeichne mer de Kürze durch Konsonanteverdubbele (aber > ävver), wann dä konsonantische Laut schrievtechnisch zo verdubbele es (Bauch > Buch) un nit op et Phonem /g/ zuröckgeiht (Zug > Zog). En dä Fäll bliet et bei der einfache Notierung vum/vun de Konsonant(e) hinger dem Vokal.